توضیحات
سبک‌شناسی ازجمله علوم ادبی است که برای پی بردن به ویژگی‌های یک اثر و به دست آوردن معیار هنریک هنرمند مورداستفاده قرار میگیرد.
از دیدگاه تکنیکی، سبک یک هنرمند چیزی نیست جز آن شگردی که در فرم های هنری خویش به کار میگیرد؛ بنابراین می‌توان چنین گفت که سبک یک نویسنده یا شاعر در حقیقت چگونگی بیان و آرایش الفاظ و جملات و نوع ارتباط معانی با الفاظ و تا حدی نمایانگر ساختار ذهنی و انفعالات درونی و عاطفی و بسامد این خصوصیات در آثار اوست. در مورد سبک‌شناسی تعاریف مختلفی ارائه‌شده است ازجمله: محند جعفر محجوب درباره سبک و سبک شناسی می‌گوید: «سبک عبارت است از طرز بیان مافی الضمیر، به نظر او سبک همان شیوه و راه و روشی است که هر کسی برای بیان اندیشه و مافی الضمیر خود به کار میگیرد. با پذیرفتن این تعریف ناگزیر باید اعتراف کرد که سبک هرگز به‌خودی‌خود به‌صورت مجرد و منتزع از لفظ و معنی وجود ندارد و نیز اثری که خود نگاشته شده باشد به‌هیچ‌روی عینی اثر دیگر که آن نیز خوب نگاشته شده باشد نیست و همین مطلب جنبه مشخص سبک را به اثبات می‌رساند.» (محجوب: 1372: 38)
شناخت سبک آگاهیهای زیادی درباره شخصیت، دانشی، اندیشه، عقاید و رفتارها زبانی یک شخص به ما میدهد. فتوحی معتقد است که: «سبک شناسی، موفقترین عملکرد خود را در قلمرو سبکهای فردی تجربه میکند و دقیق ترین اطلاعات مربوط به مؤلف و فردیت، عقیده، ذهنیت، احساسات، عواطف و باورهای او را در اختیار پژوهش گران نقد ادبی، تاریخ ادبیات، روان شناسی و جامعه شناسی قرار میدهد»(فتوحی، 1398: 94).
شعر دهه شصت ايران، اگرچه به لحاظ فرم، ادامه دوره‌های پيش از خود به شمار می‌رود، در حوزه محتوا ، مضمون و انديشه، مستقل و متمايز است، به طوري که تصاوير حاصل از برخورد شاعر با مسائل پیش‌آمده در ايران آن زمان که عمده ترين آن‌ها انقلاب اسلامی و جنگ تحميلی است، دوره جديدی از شعر را در تاريخ ادبيات معاصر ايران به ارمغان آورده است. سلمان هراتي (65-1338) به‌رغم زندگی کوتاه و حضور پنج شش ساله اش در عرصه شعر معاصر، در زمره شاعران قابل‌تأمل و مطرح اين دوره قرار میگیرد که سادگي زبان و طراوت بيانش به خلق تصاويری ملموس انجاميده است. از ميان انواع فرم‌ها و قالب‌هایی که سلمان بدان‌ها نظر داشته است، شعر سپيد جايگاه ویژه‌ای دارد که حجم زيادي از مجموعه آسمان سبز او را به خود اختصاص داده است. به عرصه آوردن اين قالب در شعر انقلاب و جنگ از يادگارهاي اين شاعر است (رحم‌دل، 1389: 78).
حسن حسینی در سال ۱۳۳۵ به دنيا آمد. جوانی او در مشهد گذشت و در سال‌های آخر دهه پنجاه به تهران کوچ کرد.
با پيروزی انقلاب اسلامی در ايران، او نيز به سبک شاعران هوادار انقلاب پيوست و در پيدايش جريانی جوان به اسم شعر انقلاب سهيم بود.
يکی از کانون‌های مهم اين جريان، حوزه انديشه و هنر اسلامی بود که بعداً به “حوزه هنری سازمان تبليغات اسلامی” تغيير نام يافت. حسينی، قيصر امین پور، علی معلم و محمدرضا عبدالملکيان شاعرانی بودند که توانستند با تجمع در اين کانون بر شاعران جوان‌تر آن روزگار تأثيری جدی بگذارند.
حسينی تا سال ۱۳۶۶ در حوزه هنری مشغول فعاليت بود و در اين سال‌ها، او و دوستانش، توانستند يک جريان نيرومند، فعال و قوی در شعر آن روز را هدايت کنند. حاصل تلاش‌های آن‌ها، پرورش يک نسل شاعر جوان بود که بعضی از آنان، نام و آوازهایی در شعر دهه شصت و هفتاد ايران يافتند، همچون شادروان سلمان هراتی، سهيل محمودی، عبدالجبار کاکايی، محمدرضا محمدی نيکو و علی‌رضا قزوه.
تأثير حسينی بر شاعران جوان ايرانی محدود نماند و جمعی از جوانان شاعر مهاجر افغانستانی که در آن سال‌ها مشغول تجربه‌اندوزی و بهره‌گيری از جو ادبی ايران بودند نيز از تجربيات شعری و پژوهش‌های ادبی او و همراهانش بهره گرفتند. او پس از قطع همکاری با حوزه هنری، مدتی با نشریه کيهان فرهنگی همکاری کرد و هم‌چنين در اين سال‌ها تحصيل در رشته ادبيات فارسی را ادامه داد و به رتبه دکتری ادبيات دست يافت. تدريس در دانشگاه و فعالیت‌های پژوهشی، عمده مشغوليت حسينی در سال‌های بعد بود که تا واپسين روزهای زندگی‌اش ادامه يافت. حسينی در معرفی عبدالقادر بيدل شاعر توانای قرن دوازدهم هجری ـ که در ايران گمنام مانده بود ـ به جامعه ادبی ايران مؤثر بود. او علاوه بر ايراد يک سلسله مباحث در حوزه هنری درباره بيدل، در سال ۱۳۶۷ کتاب “بيدل، سپهری، سبک هندی” را منتشر کرد که در آن، ضمن شرح ویژگی‌های شعر بيدل، بر تأثيرپذيری سهراب سپهری شاعر معاصر فارسی از او، تأکيد کرده بود. اين کتاب، پس از اثر دکتر شفيعی کدکنی با “شاعر آینه‌ها “، دومين کتابی بود که در ايران درباره بيدل انتشار يافت. حسينی شاعری بود خلاق، مبتکر و پيشگام. او در گام‌نهادن در وادی‌های دور از دسترس شهرت داشت و به همين لحاظ، توانست تجربه‌های تازه‌ای در شعر فارسی داشته‌باشد. او در احيای قالب رباعی و هماهنگ‌سازی آن با زبان روز، مؤثر بود و بعضی از بهترين رباعی‌های امروز را سرود. باید توجه داشت که نخستين مجموعه شعر حسن حسينی با عنوان”هم‌صدا با حلق اسماعيل” در سال ۱۳۶۳ خورشيدی در حوزه هنری انتشار يافت و يکی از بهترين کتاب‌های شعر منتشره در آن سال‌ها در ايران بود.
ما در این کتاب سعی بر آن داریم که شاخصههای سبکی و لایه‌های فکری و زبانی شعر حسن حسینی و سلمان هراتی را بر اساس دو اثر هم‌صدا با حلق اسماعیل و آسمان سبز مورد مقایسه و تحلیل قرار دهیم تا به این وسیله دریابیم که میزان تأثیرپذیری این شاعر از اوضاع اجتماعی و سیاسی زمان خود تا چه اندازه بوده؟ و تا چه میزان این در شاعر برجسته معاصر بر روی شاعران جوان امروز تأثیر گذار بودهاند؟
دیدگاه
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.